Kim byli moi przodkowie, czyli jak dobrze poznać historię swojej rodziny i stworzyć drzewo genealogiczne

Wywód przodków uratowany! Ale tajemnica Piotra Wyrzyka pozostała.

Strona główna » Blog » Moja genealogia » Wywód przodków uratowany! Ale tajemnica Piotra Wyrzyka pozostała.

Nie widziałem szansy na znalezienie aktu ślubu Walentego Wyrzyka z Feliksą Ołtuszewską, a okazało się, że Marek Minakowski go znalazł w genetece. Figurował pod nazwiskami Wyszyk i Ołtarzewska. Podwójny błąd – tego się nie spodziewałem. Kolejne trzy tygodnie były pod znakiem nerwowego oczekiwania i w końcu otrzymałem z Archiwum Państwowego w Siedlcach akt ślubu Walentego Wyrzyka z Feliksą (Felicją) Ołtuszewską. Odetchnąłem z ulgą, gdyż okazało się, że te kilka lat temu miałem dobrą intuicję (a może tylko szczęście) i mój przodek Walenty Wyrzyk jest tak jak zakładałem wcześniej synem Józefa i Franciszki z Lipczyńskich. Tym samym, okazało się, że nie trzeba zmieniać wywodu przodków.

Pałac Radziwiłłów w Starej Wsi - parafii panny młodej Feliksy Ołtuszewskiej
Pałac Radziwiłłów w Starej Wsi – parafii panny młodej Feliksy Ołtuszewskiej

Ale … w akcie ślubu Walentego z 1850 nie ma informacji, że jego ojciec Józef nie żyje, a nawet więcej: znajduje się tam informacja, że Józef i Franciszka Lipczyńska mieszkają obecnie w Olechowie w Parafii Piaseckiej. Jest to bardzo dziwne, ponieważ jak pokazywałem wcześniej, związki Piotra z Walentym były bardzo bliskie: pracowali w jednych dobrach (wilanowskich), po powrocie z zsyłki Walenty opiekował się Piotrem aż do jego śmierci. Spodziewałem się, że Piotr, po śmierci Józefa zaopiekował się żoną i dziećmi brata.

Olechów

Zabrałem się za szukanie wspomnianego w akcie ślubu miejsca obecnego zamieszkania Józefa i Franciszki Wyrzyków czyli Olechowa i parafii Piaseckiej. Wymyśliłem, że najprawdopodobniej to chodzi o Piaseczno, ale o Olechowie w okolicy Piaseczna nie słyszałem. Poprosiłem o pomoc eksperta od Piaseczna – Anetę i wskazała mi, za Słownikiem Geograficznym Królestwa Polskiego, że jest Olechów w okolicy Piaseczna, ale to już parafia Powsin. Skoro Powsin, to przecież Piotr Wyrzyk urzędował w folwarku Moczydło, który miał się zaliczać do parafii Powsin. I rzut oka do wspominanej wcześniej pracy p. Smoleńskiej i jest: Piotr Wyrzyk był ekonomem także w folwarku Olechów.
Na marginesie gdzie był ten Olechów tłumaczy artykuł w Kurierze Południowym. Zerknąłem w google maps na widok satelitarny i rzeczywiście na przedłużeniu ulicy Olechowskiej w Kierszeku w Lesie Kabackim widać zarys ruin po dużej regularnej zabudowie.

Józef czyli Piotr Wyrzyk?

Tylko, że w Olechowie ekonomem był Piotr, a nie Józef, który ma być ojcem Walentego (wg. akt urodzenia) i mężem Franciszki Lipczyńskiej (wg. aktu ślubu).
Sprawa się bardzie komplikuje, gdy dodam, poniższą sekwencję aktów:
1) W 1818 roku w Korytnicy Józef Wyrzyk lat 31 (s. Adama i Brygidy), a zamieszkały w Chmielowie Gubernia Lubelska żeni się z Weroniką Górską (16 lat) c. Jana i Małgorzaty (sąsiednia parafia do Liwskiej).
2) W 1825 roku w Dębe Wielkie Józef Wyrzyk lat 37 (s. Adama i Brygidy) urodzony w Karczewcu żeni się z Franciszką Lipczyńską 27 lat.
3) W 1837 roku w Karczewcu umiera Józef Wyrzyk pozostawiając wdowę Weronikę i czworo dzieci: Jana, Józefę, Franciszka i Antoniego.
4) W 1844 roku w Karczewcu umiera Weronika Wyrzyk c. Jana i Małgorzaty, wdowa po Józefie.
5) W 1850 roku w Węgrowie Walenty Wyrzyk s. Józefa i Franciszki Lipczyńskiej żeni się z Feliksą Ołtuszewską. Oboje rodzice Walentego żyją.
6) W 1877 roku w Olszaku Nowym umiera Piotr Wyrzyk

Według metryk z Karczewca synowie Adama i Brygidy Wyrzyków rodzili się: Józef Wyrzyk 23.09.1787, a Piotr 1.08.1794.
Więc patrząc się na dwa pierwsze akty ślubu imię, wiek i rodzice się zgadzają. Dalej, Józef Wyrzyk mógłby się ożenić z Franciszką po śmierci pierwszej żony. Nie wydaje się, że mogło by w przypadku drugiego ślubu chodzić o Piotra, bo też wiek się nie zgadza między Józefem i Piotrem jest 6 lat różnicy. A przecież akt ślubu sporządzano według dostarczonej metryki. Tylko, że Weronika Wyrzyk umiera dopiero w 1844 roku! Czyli wygląda na to, że Józef jest bigamistą!
Dopiero akt urodzenia Antoniego Jana sporządzony w 1832 roku wskazuje na ojca Piotra i matkę Franciszkę z Lipczyńskich, ale wiek jest cały czas Józefa. Całkiem naturalne mogło by być, że po śmierci Józefa między 1830 a 1832 Franciszka Lipczyńska wychodzi za mąż za brata swojego zmarłego męża – Piotra Wyrzyka. Tylko, że przecież według aktu ślubu Walentego (syna Józefa) z 1850 Józef ma się dobrze i mieszka w Olechowie.

No i kto według was jest moim przodkiem Józef czy Piotr?

Piotr użył metryki Józefa aby się ożenić z Franciszką? Najprawdopodobniej tak. Tylko po co? Przecież to był okres względnego spokoju – nie było powstań. Może popełnił jakieś pospolite przestępstwo i był poszukiwany? Ale raczej kiepsko się ukrywać i żenić parę kilometrów od swojej macierzystej parafii. Także trudno jest przypuszczać aby chodziło o synów różnych Adamów i Brygidy Wyrzyków – ród Wyrzyków nie był szeroko rozrodzony, a parafia Liw oraz okoliczne są zindeksowane.

Na szczęście obaj są synami Adama i Brygidy, więc dalszy ciąg wywodu przodków jest prawidłowy. A tajemnicy jak to z tym ślubem Piotra było chyba nigdy nie rozwiążę.

poprzedni wpis o Wyrzykach – Piotrze i jego synu Walentym
poprzedni wpis o Wyrzykach – ze średniowiecza
następny wpis o próbie rozwikłania tajemnicy

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *