Najbardziej fascynujący dokument wydobyty z Centralnego Archiwum Wojskowego to wniosek o Medal Niepodległości mojej Prababci Marii Polkowskiej z domu de Lamer. Niestety wiem o niej bardzo mało, nawet nie znam dokładnej daty jej urodzenia i miejsca urodzenia. Prawdopodobnie urodziła się w okolicach Żytomierza i była córką Karola de Lamer i Konstancji Suryn. Tyle wiadomo z aktu zgonu z 21 grudnia 1935 roku.

treść wniosku o Medal Niepodległości

Wniosek o Medal Niepodległości niestety, został odrzucony, ale zachowało się podanie. Wynika z niego, że Prababcia urodziła się w 1872 roku (ale niestety nie podano gdzie). Poniżej przepisałem tekst dotyczący pracy patriotycznej Prababci [sygn.Centralnego Archiwum Wojskowego: Odrzuc. 28.12.1933 r. Polkowska Maria].
W latach 1895-1918 mieszkała w Piotrogradzie. Interesowała się ruchem narodowym patronując i użyczając swoje mieszkanie dla zebrań tajnych młodzieży. Była członkiem Sokoła – W czasie wojny światowej rozwija bardzo intensywnie działalność społeczną.
Stojąc blisko ruchu harcerskiego brała w nim współudział, opiekując się … harcerskimi użyczając lokalu itp. – W czasie gdy fala uchodźców zalewa Rosję i sprawa ratowania dzieci polskich staje się aktualny, oddaje się pracy jako członek Zarządu …wizowania i prowadzenia ochronki polskiej dla 30 dzieci. Zarządza ekwipowaniem ochronki i z wielkim trudem i narażeniem się zdobywa dla ochronki buty, koce, materiały na ubranie itd. Jako członek Macierzy w roku 1916 oddaje do użytku ochronki trzy wille w Finlandii, gdzie około setki dzieci znajduje przytułek. … pewne kwoty pieniężne na wydawnictwa angielskie mające propagować … polską. Pracuje przy organizowaniu polskiej szkoły związkowej w Piotrogradzie – Należy do Towarzystwa Pomocy Ofiarom Wojny, jako członek bierze czynny udział przy wszelkich zbiórkach na ulicach miasta na cele polskie, jak również przy zbiórkach odzieży dla uchodźców, ofiarowując swój lokal. Jest jedną z założycielek Stowarzyszenie Doraźna Pomoc Kobiety Polskiej. Jako czynny członek niesie pomoc uchodźcom i jeńcom. Po przyjeździe do Warszawy nadal pracuje w Towarzystwie Doraźna Pomoc Kobiety Polskiej jako wice przewodnicząca i przewodnicząca. Poświęca dużo sił i czasu przy zdobywaniu środków dla prowadzeni w Miłosnej (Starej Miłosnej) przytułku dla repatriantów Polaków z Rosji, przekształconego później na ochronkę dla dzieci.
Z ramienia Towarzystwa brała czynny udział w organizacji odczytów propagandowych o Polsce w Wejherowie, Świeciu, Chełmnie i innych miastach. Pracowała w Towarzystwie do jego likwidacji.

We wniosku znajdują się nazwiska świadków, którzy mogą stwierdzić prawdziwość pracy niepodległościowej:
Edward Szwejnic – rektor kościoła akademickiego Św. Anny w Warszawie
Antonina Leśniewska – mgr. farmacji, Mochnackiego 11
Dr Zofia Olszamowska – Skowrońska, Warszawa ul. Fałata 4 m 16.

Nie są to ściśle rzecz biorąc informacje genealogiczne, ale dobrze jest wiedzieć co Prababcia robiła.
Może uda mi się pogłębić wiedzę, bo profesor Marek Mądzik opublikował książkę Polskie Towarzystwo Pomocy Ofiarom Wojny w Rosji w latach I wojny światowej, w której może coś być na temat działalności mojej Prababci. Liczę również, że może być coś ciekawego na temat rodziny w książce Ludwika Bazylowa Polacy w Petersburgu.

Obraz pracy niepodległościowej rodziny Polkowskich, będzie pełniejszy po opisaniu wniosków o Medal Niepodległości złożonych przez córki Wacława i Marii Polkowskich: Jadwigi i Wandy (mojej Babci) oraz syna Czesława. Ale o nich będzie następnym razem.

Wyszukiwarka akt w Centralnym Archiwum Wojskowym –>

< -- Przeglądanie akt w Centralnym Archiwum Wojskowym
Wniosek o Medal Niepodległości córki Marii Polkowskiej – Jadwigi –>
Wniosek o Medal Niepodległości dla mojej Babci Wandy Polkowskiej – Markowskiej –>
Akta personalne i wniosek o Medal Niepodległości braci Wacława Polkowskiego –>