Jeżeli sam nie napiszę o Czesławie i Elżbiecie Polkowskich, to chyba nikt nie będzie o nich pamiętał. Nie mieli dzieci, więc jako najbliższa rodzina – Czesław Polkowski był młodszym bratem mojej Babci Wandy Polkowskiej-Markowskiej – mam także obowiązek o umieścić o nich informację.
Czesław urodził się w Petersburgu 24 listopada 1906 roku.
Dużo informacji na temat młodości Czesława udało mi się uzyskać przeglądając jego teczkę w Centralnym Archiwum Wojskowym – akta personalne (AP 2607) z czasów wojska. Dowiedziałem się z niej, że ukończył gimnazjum Reytana w 1925 roku, a następnie studiował na Politechnice Warszawskiej Wydziale inżynieryjnym. Szkołę Podchorążych Rezerwy w Modlinie ukończył z mając pierwszą lokatę pośród 74 osób.
Ciekawostką z tych akt personalnych jest informacja, z rubryki „znajomość krajów”. Wpisał tam Rosja, Finlandia, Czechosłowacja, Niemcy, Francja, Włochy, Austria – większe miasta lub stolice zwiedzane na wycieczkach (najprawdopodobniej z rodzicami).
Całe życie był związany z ruchem katolickim, na przykład był wiceprzewodniczącym Warszawskiego Komitetu Akademickiej Pielgrzymki Jasnogórskiej w 1936 roku (pierwszej), czy przewodniczącym Koła Warszawskiego Zjednoczenia Polskich Inżynierów Katolików
Ale chyba najważniejsze było jego zaangażowanie w ruch Juventus Christiana, którego przez pewien czas był prezesem.
Juventus Christiana
Za twórcę organizacji Juventus Christiana uważa się księdza Edwarda Szwejnica. Wspominałem o nim już pisząc o wniosku o Medal Niepodległości dla mojej Prababci Marii Polkowskiej z domu de Lamer – był on wymieniony wśród osób, które mogą potwierdzić prawdziwość pracy niepodległościowej. Od 1914 roku był prefektem petersburskich szkół średnich, a od 1917 roku był członkiem Komendy Harcerskiej jako kapelanem. Dzieci Bolesława i Marii Polkowskich chodziły do szkół w Petersburgu i tam też intensywnie działały w harcerstwie. Możliwe, że w petersburskim mieszkaniu Polkowskich powstawały podwaliny organizacji Juventus Christiana. Po powrocie do Polski, na studiach w organizacji (II-gim kole ks. Edwarda Detkensa) działały siostry Polkowskie: Janina (mąż Mieczysław Czarnecki) i Zofia (mąż Zbigniew Lisowski) oraz Czesław. Czesław poznał tam swoją przyszłą żonę Elżbietę Łopuszańską z którą się ożenił w 1934 roku.
W latach 20. ubiegłego wieku organizacja Juventus Christiana nie była duża — liczyła maksymalnie kilkadziesiąt członków, więc „klan” Polkowskich odgrywał w niej znacząca rolę.
Działalność w Juventus Christiana Czesława Polkowskiego prawdopodobnie była przyczyną jego aresztowania w nocy 30 kwietnia 1940 roku. Mając szansę ucieczki (mieszkanie Czesława i Elżbiety znajdowało się na parterze, a stróż p. Mirosz specjalnie głośno zaprowadził Gestapo na 1 piętro) zrezygnował z niej i sam się oddał w ręce Niemców. Uważał, że Niemcy, z którymi niektóre poglądy miał zbieżne, aresztują go przez pomyłkę i nie potrzebnie p. Mirosz narażał innych członków rodziny mieszkających w tym samym domu. Razem z nim została aresztowana żona Elżbieta. Obydwoje trafili na Pawiak, ale Elżbieta po kilku miesiącach została wypuszczona. Natomiast Czesław trafił do obozu koncentracyjnego Sachsenhausen, gdzie został zamordowany 09 listopada 1940 roku.