Są osoby, które swoją książkę o historii rodziny wydają jako fotoksiążkę . Jakie są zalety, a jakie wady takiego rozwiązania? Czy fotoksiążka jest dobrym pomysłem, aby wydać książkę genealogiczną? Rozsądna odpowiedź to jak zawsze: to zależy. Zależy między innymi od tego, ile egzemplarzy zamierza się wyprodukować, jakiej jakości druku oczekujemy itd. Spróbowałem zebrać argumenty za i przeciw poszczególnym rozwiązaniom. W wielu przypadkach granica jest cienka i musiałem zastosować uogólnienia. Część rozważań na podobny temat znajduje się w artykule Jak zachować dla przyszłych pokoleń naszą pracę. Warto też zajrzeć do artykułu jak sfinansować wydanie książki.

Zalety fotoksiążki i fotoalbumu

Fotoksiążka (fotoalbum) to taki album fotograficzny w wersji 2.0 (teraz wszystko jest 2.0 i genealogia 2.0). Większość firm oferujących tego typu produkty dostarcza narzędzie do samodzielnego wprowadzenia zdjęć i tekstu opisów oraz ich ułożenia w albumie (skład tekstu). Album zwykle jest w jednym egzemplarzu, albumy ślubne są teraz produkowane w większej ilości (np. dla rodziców, teściów i może jeszcze kogoś ważnego z rodziny), a z uroczystości (np. komunii, zakończenia szkoły kursu kilkunastu lub więcej). Zamówienie większej liczby sztuk nie zmienia dramatycznie ceny, w dużej mierze zależy od użytej technologii druku. Firmy różnie definiują, co się nazywa fotoksiążką, a co fotoalbumem, jednak można się pokusić na poniższe uogólnienia.

Najważniejszą cechą druku obu tych produktów jest jakość oraz długa żywotność kolorów. Stosuje się więc najwyższej jakości urządzenia do kolorowego druku cyfrowego (tradycyjny CMYK lub lepszy 7C), a w przypadku fotoalbumów często tradycyjnie przygotowywane odbitki zdjęć lub drukowany na ploterze pigmentowym. Ze względu na używany sprzęt wydruki kolorowego druku cyfrowego mogą znacząco spadać przy druku większej liczby sztuk albumów.

Fotoksiążka zwykle jest drukowana na grubym papierze od 200 gr/m2, a w przypadku fotoalbumu zdjęcia nakleja się na jeszcze grubszy, wręcz na sztywną tekturkę (800gr/m2). Też są różnice w sposobie łączenia kart. W fotoalbumach łatwiejsze jest zrobienie rozkładówek, w fotoksiążce, aby zrobić ją dobrze, trzeba bardzo dokładnie wymierzyć ile miejsca zajmie łączenie kart, a i ostateczny rezultat nie będzie najlepszy. Fotoalbumy zwykle nie zawierają zbyt dużo stron (do 40-60), a fotoksiążki znacznie ponad 100.

W obu przypadkach są to wydawnictwa eleganckie czy wręcz luksusowe, więc zwykle standardem jest twarda okładka, która może mogą być oprawiania w imitację skóry, też z gąbką. Wydawnictwo może być pakowane w ozdobne pudełka i stanowić wysmakowany prezent.

Cena fotoksiążki (72 strony A4) to koszt w zależności od firmy w przybliżeniu od 50 do 100 zł, fotoalbum (20 stron 25×25) około 100 zł. Różnice w cenie mogą wynikać z jakości wydruku.

Cyfrowy druk książek

Drukarnie cyfrowe zajmują się zwykle produkcją większych nakładów. Pod te potrzeby posiadają dodatkową infrastrukturę jak magazyny papieru, produktów gotowych, dojazd dużymi ciężarówkami oraz drukarzy o innych kwalifikacjach.

Książki w większości zawierają czarno biały tekst, więc nie musi to być najwyższa jakość druku kolorowego. Papier może też być nie aż tak wysokiej jakości i cieńszy. To znacznie obniża koszt druku. Znów dla książki takiej samej (72 kolorowe strony A4) przy druku jednego egzemplarza można zapłacić od 50 zł do znacznie ponad 100 zł. Tu oprócz technologii decyduje też szeroki zakres wyboru papieru. Zwykle jest do dyspozycji od 80 gr/m² (taki jak w większości wysokonakładowych książek) do ponad 300 gr/m² (jak w lepszych albumach). Do tego dochodzą różne sposoby produkcji tego papieru oraz jego wykończenia. Typowo drukarnie cyfrowe proponują od kilku do kilkunastu rodzajów papieru (o nic niemówiących nazwach zwykłemu śmiertelnikowi).

Powyższe porównanie jest trochę demagogiczne, ponieważ w tym przypadku na cenę wpływa nie tylko papier, ale także klej. Papier kredowy nie może być klejony zwykłym klejem, a musi być użyty znacznie droższy klej poliuretanowy.

Duże różnice w cenie wydruku pojedynczego egzemplarza ma nakład. Przy 30 egzemplarzach cena może spaść niemal trzykrotnie z niemal 60 zł do prawie 20 zł.

Przedstawione powyżej kalkulacje dotyczą niemal przypadkowo wybranej drukarni (ta nazywa się barwa druk). Niemal, ponieważ wynik zwróciłem uwagę na to czy będą czytelne wyniki kalkulacji. Różnych drukarni w Polsce jest bardzo dużo, można sobie je wybierać pod różnymi kątami. Ceny w nich kształtują się również bardzo różnie (dla nakładu 10 sztuk i powyżej, lepsze ceny można spotkać na przykład w drukksiążek).

Są też osoby, które ze względu na cenę decydują się na druk poza Polską. Dobór techniki druku, papieru są dość skomplikowanymi procesami i zwykle warto się nad tym wyborem zastanowić dłuższą chwilę.

A może wydrukować na domowej drukarce?

Niewątpliwą zaletą jest to, że po wydrukowaniu możemy każdą stronę sprawdzić i podjąć decyzję o jej poprawieniu. Co więcej, decydując się na niektóre sposoby oprawy, możemy wymienić stronę lub kilka stron już gotowej książki.

Używając najtańszej drukarki kolorowej (takiej za 200 zł) i wyższej jakości papieru (100 arkuszy za jakieś 60 zł) już można osiągnąć całkiem zadowalające efekty. Po dołożeniu twardej oprawy tak od 30 złotych otrzymuje się już całkiem ładną książkę. Wada jest stosunkowo mało trwały efekt, dość szybko blaknące kolory (proszę spróbować zostawić przez parę dni na słońcu obrazek z popularnej plujki).

Domowe drukarki fotograficzne pigmentowe (chyba tak zaczynają się od 600 zł) pozwalają uzyskać bardzo wysoką jakość i trwałość. Niektórzy producenci zapewniają na przykład, że odbitki mogą przetrwać ponad 200 lat w albumie ze zdjęciami, około 40 lat w ramce z szybką (odporność na światło) i około 10 lat bez szybki (odporność na gaz).

Niestety we wszystkich przypadkach trzeba jeszcze kupić tusz, którego ceny zaczynają się od 200 zł, ale mogą wystarczyć na kilka egzemplarzy.

Można się też udać do tzw. punktu Xero, w których bywają coraz bardziej zaawansowane maszyny, czasami porównywalne pod względem jakości (ale nie wydajności) z tym co znajduje się w drukarniach cyfrowych.

Co wybrać: fotoksiążka, fotoalbum, druk cyfrowy czy własna drukarka

Na moje potrzeby bym się skłaniał ku wszystkim tym rozwiązaniom. I tak próbny wydruk będę robił na drukarce domowej. Szkoda będzie kartki wyrzucić gdy już wszystkie strony będą w porządku. Najcenniejsze zdjęcia rodzinne to fotoksiążka (takiej z wyższej półki), a do tego czarnobiała książka w drukarni cyfrowej.