Kim byli moi przodkowie, czyli jak dobrze poznać historię swojej rodziny i stworzyć drzewo genealogiczne

August Herbst. Twórca podwalin bogactwa rodziny

Strona główna » Blog » Geber Charles » August Herbst. Twórca podwalin bogactwa rodziny

O członkach rodziny Herbstów pamięta się w dwu miastach: w Łodzi i Białymstoku. W Łodzi nawet mają swoje muzeum, a w Białymstoku toczy się walka o zachowanie należącego do nich dworku. Mało kto zauważa, że w Warszawie powstawały podwaliny pod bogactwo tej rodziny. Stworzył je August Herbst najstarszy z trzech braci Herbstów, którzy przybyli do Królestwa Polskiego.

Pierwszym przyczółkiem Herbstów w Królestwie Polskim był Przedbórz, gdzie osiedlił się Christian Benjamin Herbst. Był on bratem ojca wspomnianych braci oraz założycielem innej Herbstów w Polsce. Częściowo o niej wspomniałem przy okazji firmy PULS i Littererów.

August Herbst

Właściwie to był Christian Friedrich August Herbst, ale używał imienia August. Urodził się 27 marca 1801 roku, tak samo jak pozostali bracia w Rochlitz w Saksonii. Był synem Christiana Gottloba kuśnierza i obywatela miasta.

August nigdy się nie ożenił, zajął się budową „imperium” finansowego wokół firmy Ring et Herbst. Jako głowa rodu opiekował się bratankami, dbając o ich właściwe wykształcenie oraz pomagając w starcie kariery i starał się dobrze wydać za mąż swoje bratanice.

Uwaga: Ze względu na skomplikowane powiązania cztery poniższe akapity lepiej czytać spoglądając na zamieszczone poniżej drzewo genealogiczne tej linii Herbstów.

Christian Friedrich August Herbst i jego najbliższa rodzina.

Augusta Maurycego Edwarda umieścił w fabryce Karola Scheiblera w Łodzi. Edward ożenił się z jego córką i rozwinął przedsiębiorstwo do znaczących rozmiarów. Losy tej gałązki są opisane w książce wydanej przez Muzeum w Łodzi Herbstowie.

W 1875 roku Henryk Wilhelm Herbst prawdopodobnie jako współwłaściciel domu handlowego Ring et Herbs kupił w Skorupach (obecnie dzielnica Białegostoku) fabrykę włókienniczą. Niedługo potem przekazał tę fabrykę swojemu bratu ciotecznemu Gustawowi Albertowi (5 lat później ożenił się z Natalią Weschke).

W kontekście Białegostoku warto wspomnieć, że siostra żony Augusta Maurycego Edwarda, Adela Maria Scheibler wyszła za mąż za potentata włókienniczego z pobliskiego Supraśla: Adolfa Gustawa Buchholtza. W samym Białymstoku w 1892 roku w fabrykę Alfreda Frischa zainwestował również Henryk Litterer. Za niego wyszła z kolei Ernestyna Teressa Emilia, siostra Augusta Maurycego Edwarda.

Natomiast siostra Gustawowi Albertowi wyszła za Augusta Schulza, który ostatecznie awansował na wspólnika. W drugim przypadku dobrze byłoby wiedzieć, czy zbieżność nazwiska Augusta i nazwiska panieńskiego żony Heinricha Wilhelma Herbsta nie jest przypadkowa. Niestety, zdaje się, że wszelkie dokumenty, które mogłyby rzucić na to światło przepadły.

August Herbst zajmował się nie tylko Domem Handlowym Ring et Herbs. Prowadził również skład sukna jako kupiec skupiony w gildii oraz był starszym Giełdy Kupieckiej w Warszawie. Za ponad 20 lat pełnienia bezpłatnie funkcji starszego Giełdy, w 1865 roku car nadał mu order Św. Stanisława III klasy.

Rodzina straciła swojego opiekuna 5 kwietnia 1882. Został pochowany w Warszawie na cmentarzu Ewangelicko-Augsuburskim.

Nekrolog August Herbst. Gazeta Handlowa Pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu 5 kwietnia 1882. Źródło: Polona
Gazeta Handlowa Pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu 5 kwietnia 1882. Źródło: Polona

Dom handlowy Ring et Herbst

Pierwsze wzmianki w warszawskich gazetach na temat Domu Handlowego Ring et Herbst znalazłem dopiero w 1830 roku, ale może działała ona już wcześniej. Jak widać z poniższych ogłoszeń, firma była nastawiona na klientów polsko- i niemieckojęzycznych, a zajmowała się przeróżnymi zleceniami. Sprzedawano płótno, knoty do świec, smołę bawarską do wylewania beczek, maszyny do przędzenia wełny. Oferowano produkty z Królestwa Polskiego, Prus, Rosji, Austrii. Firma zajmowała się także sprawami upadłościowymi.

Dom Handlowy Ring et Herbs mieścił się w tzw. kamienicy Mikulskiego przy ulicy Bielańskiej numer hipoteczny 467 A czyli Senatorska numer policyjny najpierw 16 a po zmianie numeracji w ostatnim dziesięcioleciu XIX wieku numer 22. Obecnie budynek nie istnieje.

Kamienica przy ulicy Bielańskiej numer hipoteczny 467 A, gdzie mieścił się Dom Handlowy Ring et Herbst
Kamienica Mikulskiego. Plac Teatralny u zbiegu ulic: Wierzbowej, Senatorskiej i Bielańskiej. Karol Beyer.
po 1860 roku. Źródło: Muzeum Warszawy

Według Przewodnika warszawskiego informacyjno-adressowego na rok 1870 w kamienicy na rogu Bielańskiej i Senatorskiej mieszkało aż trzech Augustów Herbstów, z czego jeden kupiec i dwu subiektów. Mieszkała także Luiza Herbst (wdowa po Gustawie Edwardzie, bracie Augusta) utrzymująca się z funduszy własnych. August Herbst mieszkał tam aż do swojej śmierci w 1882 roku.

Nie udało się ustalić, kim był pierwszy wspólnik Augusta Herbsta, pan Ring. Natomiast w chwili śmierci Augusta współwłaścicielami byli bratanek Henryk Wilhelm (1846-1934) oraz mąż bratanicy August Schulz.

Ring et Herbst śmierć August Herbst Gazeta Handlowa Pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu 25 kwietnia 1882. Źródło: Polona
Gazeta Handlowa Pismo poświęcone handlowi, przemysłowi fabrycznemu i rolniczemu 25 kwietnia 1882. Źródło: Polona

Giełda Kupiecka w Warszawie

Giełda Warszawska uważa się za spadkobierczynię Giełdy Kupieckiej w Warszawie, która została powołana postanowieniem namiestnika królewskiego z dnia 12 kwietnia 1817 roku i rozpoczęła swoje działanie 12 maja. Jednak nie była to pierwsza Giełda w Warszawie.

Według artykułu w Kurjerze Warszawski z 23 sierpnia 1877 roku, pierwsza giełda w Warszawie działała od połowy XVII wieku w swoim budynku na ulicy Długiej róg Freta (wtedy numer hipotecznym 540). Podczas wojen szwedzkich dom spłonął, a po wojnie kupców nie było stać na jego utrzymanie i został sprzedany. Dopiero w 1755 roku w aktach zgromadzenia pojawił się ślad o chęci posiadania własnego budynku giełdy. Nie udało się ustalić, czy przedsięwzięcie doszło do skutku i jeżeli tak, to jak długo to trwało.

Fasada Pałacu Saskiego Autor: Leonard Schmidtner. Wytwórnia: Zakład Litograficzny Daniela. Knusmanna. Czas powstania: 1823-24 Cyfrowe Muzeum Narodowe
Fasada Pałacu Saskiego. Autor: Leonard Schmidtner. Wytwórnia: Zakład Litograficzny Daniela. Knusmanna. Czas powstania: 1823-24 Cyfrowe Muzeum Narodowe

Giełda Kupiecka, na którą się powołuje dzisiejsza, zaczęła funkcjonować w Pałacu Saskim (tym prawdziwym, a nie kamienicach czynszowych kupca Skwarcowa, które niektórzy dziś nazywają Pałacem Saskim). Następnie przeniosła się do Marywilu. Od 1828 roku spotkania się odbywały w nowo wybudowanym Banku Polskim.

Bank Polski. (Gmach Banku i Giełdy według projektu architekta Antonio Corazziego. Widok od ul. Senatorskiej w kierunku ul. Elektoralnej) Fotografia Karol Beyer. Czas powstania: 1861-1863 Cyfrowe Muzeum Narodowe
Bank Polski. (Gmach Banku i Giełdy według projektu architekta Antonio Corazziego. Widok od ul. Senatorskiej w kierunku ul. Elektoralnej) Fotografia Karol Beyer. Czas powstania: 1861-1863 Cyfrowe Muzeum Narodowe

W 1876 roku zgromadzenie kupieckie nabyło ujeżdżalnię przy Parku Saskim, którą przebudował Granzow na podstawie planów przygotowanych przez Lanciego. Do tego budynku Giełda Kupiecka przeprowadziła się w roku następnym.

Gmach Giełdy przy ul. Królewskiej 14. Fotograf nieznany. Drukarnia Stanisława Winiarskiego. Czas powstania: 1912-1915. Cyfrowe Muzeum Narodowe

August Herbst został starszym giełdy prawdopodobnie w 1844 roku: występuje Taryffie domów miasta Warszawy i przedmieścia Pragi z 1844 roku, ale nie ma go jeszcze w Przewodniku warszawskim informacyjno-adressowym na rok 1843.

Funkcjami starszego Giełdy było dbanie o przestrzeganie przepisów giełdy, zestawianie operacji maklerów na koniec dnia ich pracy oraz wyznaczenie kursów. Według ustawy o Zaprowadzeniu Giełdy w Warszawie z 12 kwietnia 1817 roku cztrech starszych powoływano w trakcie wyborów członkowie zgromadzenia kupieckiego. Funkcja starszego dowodziła zaufania, jakie posiadało środowisko do danej osoby. Świadczy o tym też, że stanowisko nadawano dożywotnio i ustawa nie przewidywała żadnego sposobu odwołania. Starszy mógł zrezygnować ze stanowisk, ale obowiązywał go trzymiesięczny okres wypowiedzenia, tak aby można było wybrać jego następcę.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *